Pierwsze kroki¶

Instalacja¶

Instalacja QGIS jest bardzo prosta. Standardowe pakiety instalacyjne są dostępne dla MS Windows i dla Mac OS X. Dla wielu dystrybucji GNU/Linuksa dostępne są pakiety binarne (rpm i deb) lub repozytoria oprogramowania, które można dodać do swoich menedżerów instalacji. Najświeższe informacje o pakietach binarnych można uzyskać na stronie internetowej QGIS pod adresem http://download.qgis.org.

Przykładowe dane¶

Przewodnik zawiera przykłady wykorzystujące próbny zestaw danych QGIS.

|win|Instalator windowsowy posiada opcję ściągnięcia próbnego zestawu danych |qg|. Jeśli zostanie ona zaznaczona, wówczas dane zostaną ściągnięte do twojego folderu Moje Dokumenty`i umieszczone w folderze :file:`GIS Database. Możesz przenieść ten folder w inne, dogodne położenie za pomocą Exploratora Windows. Jeśli nie zaznaczysz opcji instalacji próbnego zestawu danych podczas pierwszej instalacji QGIS, możesz wybrać jedno z poniższych rozwiązań:

• użyć danych GIS, które już masz

• pobrać dane przykładowe z http://download.osgeo.org/qgis/data/qgis_sample_data.zip

• odinstalować QGIS i zainstalować go od nowa zaznaczając tym razem opcję pobierania danych (to rozwiązanie polecane jest w wypadku, gdy nie zadziała żadne z powyższych).

Dla GNU/Linuksa i Mac OS X nie są jeszcze dostępne pakiety instalacyjne rpm, deb czy dmg z przykładowymi danymi. Aby skorzystać ze zbioru danych przykładowych pobierz plik ZIP qgis_sample_data z http://download.osgeo.org/qgis/data/qgis_sample_data.zip a następnie odpakuj archiwum na swoim komputerze.

Zbiór danych z Alaski zawiera wszystkie dane GIS wykorzystywane jako przykłady w tym podręczniku oraz mały zestaw danych dla GRASS. Odwzorowanie zbioru danych przykładowych to Alaska Albers Equal Area z miarą długości w stopach (ang. feet). Kod EPSG tego układu to 2964.

PROJCS["Albers Equal Area",
GEOGCS["NAD27",
DATUM["North_American_Datum_1927",
SPHEROID["Clarke 1866",6378206.4,294.978698213898,
AUTHORITY["EPSG","7008"]],
TOWGS84[-3,142,183,0,0,0,0],
AUTHORITY["EPSG","6267"]],
PRIMEM["Greenwich",0,
AUTHORITY["EPSG","8901"]],
UNIT["degree",0.0174532925199433,
AUTHORITY["EPSG","9108"]],
AUTHORITY["EPSG","4267"]],
PROJECTION["Albers_Conic_Equal_Area"],
PARAMETER["standard_parallel_1",55],
PARAMETER["standard_parallel_2",65],
PARAMETER["latitude_of_center",50],
PARAMETER["longitude_of_center",-154],
PARAMETER["false_easting",0],
PARAMETER["false_northing",0],
UNIT["us_survey_feet",0.3048006096012192]]

Jeśli chcesz wykorzystać QGIS jako nakładkę wizualną dla GRASS, możesz pobrać zbiory danych przykładowych (np. Spearfish lub South Dakota) z oficjalnej strony GRASS GIS pod adresem http://grass.osgeo.org/download/sample-data/.

Przykładowa sesja¶

Teraz, gdy zainstalowałeś już QGIS i masz dostęp do próbnego zestawu danych, chcielibyśmy pokazać Ci prostą i krótką sesję QGIS. Wyświetlimy warstwy rastrowe i wektorowe. Wykorzystamy rastrową warstwę pokrycia terenu qgis_sample_data/raster/landcover.img oraz wektorową warstwę qgis_sample_data/gml/lakes.gml.

Uruchamianie i zamykanie QGIS¶

W rozdziale Przykładowa sesja dowiedziałeś się jak uruchomić QGIS. Wracamy do tego tematu, aby pokazać, że QGIS ma więcej opcji uruchamiania w linii poleceń.

• Zakładając, że QGIS jest zainstalowany w lokalizacji zarejestrowanej w zmiennej PATH, możesz uruchomić QGIS wpisując: qgis w linii poleceń lub klikając dwukrotnie na ikonce aplikacji QGIS (lub skrócie) na pulpicie lub w menu aplikacji.

• Uruchom QGIS z menu Start, za pomocą skrótu na pulpicie lub dwukrotnie klikając na dowolnym pliku projektu QGIS.

• Kliknij dwukrotnie ikonkę w folderze aplikacji. Jeśli musisz uruchomić QGIS w powłoce, uruchom /path-to-installation-executable/Contents/MacOS/Qgis.

Żeby zamknąć QGIS kliknij w menu Projekt polecenie Wyjdź z QGIS lub użyj skrótu klawiaturowego Ctrl+Q.

Opcje linii poleceń¶

QGIS można uruchomić z linii poleceń z szeregiem opcji. Listę dostępnych opcji można uzyskać wpisując w linii poleceń qgis --help. Instrukcja użycia dla QGIS jest następująca:

qgis --help
QGIS - 2.2.0-Valmiera 'Valmiera' (exported)
QGIS is a user friendly Open Source Geographic Information System.
Usage: qgis [OPTION] [FILE]
options:
 [--snapshot filename]           emit snapshot of loaded datasets to given file
 [--width width]                 width of snapshot to emit
 [--height height]               height of snapshot to emit
 [--lang language]               use language for interface text
 [--project projectfile]         load the given QGIS project
 [--extent xmin,ymin,xmax,ymax]  set initial map extent
 [--nologo]                      hide splash screen
 [--noplugins]                   don't restore plugins on startup
 [--nocustomization]             don't apply GUI customization
 [--customizationfile]           use the given ini file as GUI customization
 [--optionspath path]            use the given QSettings path
 [--configpath path]             use the given path for all user configuration
 [--code path]                   run the given python file on load
 [--help]                        this text

 FILES:
       Files specified on the command line can include rasters,
       vectors, and QGIS project files (.qgs):
       1. Rasters - Supported formats include GeoTiff, DEM
          and others supported by GDAL
       2. Vectors - Supported formats include ESRI Shapefiles
          and others supported by OGR and PostgreSQL layers using
          the PostGIS extension

Opcja linii poleceń --snapshot

T opcja pozwala na utworzenie zrzutu bieżącego widoku do formatu PNG. Może się to okazać przydatne, gdy masz wiele projektów i chciałbyś utworzyć zrzutki swoich danych.

Obecnie tworzone są pliki PNG w rozdzielczości 800x600 pikseli. Można to zmienić używając w opcji linii poleceń argumentów --width i --height. Po argumencie --snapshot można podać nazwę pliku.

Opcja linii poleceń --lang

QGIS określa twoje ustawienia językowe na podstawie twojej lokalizacji. Gdybyś chciał uruchomić go w swoim języku, możesz podać kod tego języka. Na przykład --lang=pl uruchomi QGIS w języku polskim. Lista obsługiwanych obecnie języków, ich kodów i postępu tłumaczenia opublikowana jest pod adresem http://hub.qgis.org/wiki/quantum-gis/GUI_Translation_Progress.

Opcja linii poleceń --project

Można też uruchomić QGIS z istniejącym projektem. Należy wtedy dodać opcję --project i nazwę projektu, a QGIS otworzy wszystkie warstwy zawarte w tym pliku.

Opcja linii poleceń --extent

Używając tej opcji można uruchomić QGIS z określonym zakresem widoczności. Trzeba wtedy podać rozdzielane przecinkami współrzędne prostokąta opisującego żądany zakres w następującym porządku:

--extent xmin,ymin,xmax,ymax

Opcja linii poleceń --nologo

Ta opcja ukrywa ekran powitalny w czasie uruchamiania QGIS.

Opcja linii poleceń --noplugins

Gdybyś miał kłopoty z wtyczkami w czasie uruchamiania QGIS, możesz wyłączyć ich ładowanie przy starcie. Będą one nadal dostępne w Menedżerze Wtyczek.

Opcja linii poleceń --customizationfile

Użycie tej opcji spowoduje, że w czasie uruchamiania zostanie zastosowana zapisana w pliku personalizacja interfejsu użytkownika.

Opcja linii poleceń --nocustomization

Użycie tej opcji spowoduje, że w czasie uruchamiania nie zostanie zastosowana istniejąca personalizacja interfejsu użytkownika.

Opcja linii poleceń --optionspath

You can have multiple configurations and decide which one to use when starting QGIS with this option. See Opcje to confirm where the operating system saves the settings files. Presently, there is no way to specify a file to write settings to; therefore, you can create a copy of the original settings file and rename it.

Opcja linii poleceń --configpath

Ta opcja jest podobna do poprzedniej ale dodatkowo nadpisuje domyślną ścieżkę (~/.qgis2) dla konfiguracji użytkownika i nakazuje, aby również QSettings korzystały z tej ścieżki. Umożliwia to użytkownikom np. przenoszenie instalacji QGIS na pamięci zewnętrznej razem ze wszystkimi ich ustawieniami i pluginami.

Projekty¶

Projekt jest zapisem stanu twojej sesji QGIS. QGIS pracuje na raz z jednym projektem. Ustawienia można zmieniać na poziomie projektu bądź uczynić je domyślnymi dla nowych projektów (zobacz rozdział Opcje). QGIS zapisze stan twojej przestrzeni roboczej w pliku Projektu, gdy użyjesz polecenia menu Projekt ‣ Zapisz lub Projekt ‣ Zapisz jako.

Ładowanie zapisanych Projektów do QGIS następuje za pomocą poleceń Projekt ‣ Otwórz ..., Projekt ‣ Nowy z szablonu lub Projekt ‣ Otwórz ostatnie ‣.

Wyczyszczenie sesji i rozpoczęcie nowej następuje za wybraniu polecenia Projekt ‣ Nowy. Każde z wymienionych poleceń zapyta Cię, czy zapisać bieżący projekt, jeśli nastąpiły w nim jakieś zmiany od czasu otwarcia lub ostatniego zapisu.

Informacje zapisywane w pliku projektu obejmują:

• Dodane warstwy

• Właściwości warstw, włącznie ze stylem

• Odwzorowanie widoku mapy

• Ostatni zakres widoczności

Plik projektu zapisywany jest w formacie XML, więc jeśli się na tym znasz, możesz go zmienić poza QGIS. Format pliku zmieniał się kilkakrotnie razem z kolejnymi wersjami QGIS. Pliki projektów z wcześniejszych wersji mogą nie działać teraz prawidłowo. Możesz uaktywnić ostrzeżenia o tym w zakładce Ogólne w Ustawienia ‣ Opcje zaznaczając:

• Informuj o konieczności zapisu, gdy projekt i źródło ulegną zmianie

• Ostrzegaj przy otwieraniu projektów zapisanych w starszych wersjach QGIS

Za każdym razem, gdy zapiszesz projekt w QGIS 2.2 zapisywany będzie również plik zapasowy projektu.

Zapisywanie¶

Jest kilka możliwości zapisu danych z sesji QGIS. Jedną z nich, zapisywanie jako plik projektu, omówiliśmy już w rozdziale Projekty. Teraz podamy inne sposoby zapisu plików:

• Polecenie menu Projekt ‣ ^{Zapisz jako obraz} otwiera okno dialogowe, gdzie określasz nazwę, ścieżkę i typ obrazu (format PNG lub JPG). Plik światowy z rozszerzeniem PNGW lub JPGW zapisany w tym samym katalogu zawiera informację o georeferencji obrazu.

• Polecenie menu Projekt ‣ Export DXF ... otwiera okno, w którym można zdefiniować ‘Tryb stylów’, ‘Skalę stylów’ oraz warstwę wektorową, którą chcesz wyeksportować do DXF.

• Polecenie menu Projekt ‣ Nowy wydruk otwiera okno dialogowe, w którym możesz ułożyć i wydrukować bieżący widok mapy (zobacz rozdział Print Composer).